I Support the Bring Them Back Campaign

Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010

Έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν

Οι αρχαίοι είχαν την πλάκα τους

Οι Κλαζομενές ήταν μια σπουδαία, πλούσια και ισχυρή πόλη, σύμμαχος της Σπάρτης, κτισμένη επί της ακτής της Ιωνίας, πλησίον της ομώνυμης νησίδας, περίπου στην ευθεία που συνδέει τη Χίο με τη Σμύρνη. Από εκεί καταγόταν ο διάσημος φιλόσοφος Αναξαγόρας (490-428 π.Χ.), φίλος του Περικλή.

Σε κάποια χρονική στιγμή επισκέφθηκαν τη Σπάρτη απεσταλμένοι των Κλαζομενίων. Κατά την παραμονή τους στη Σπάρτη η συμπεριφορά τους ήταν αυτό που σήμερα θα λέγαμε συμπεριφορά “χωριάτη”, άσεμνου και χυδαίου, που ούτε γνωρίζει, ούτε ενδιαφέρεται να ακολουθήσει κανόνες συμπεριφοράς και έθιμα καλής διαγωγής, ελαττώματα για τα οποία είχαν γενικώς κακό όνομα οι Κλαζομένιοι. Μεταξύ των άλλων, τους καταλογίζουν ότι, κατά την παραμονή τους στη Σπάρτη, “ελέρωσαν” (άλλοι λένε ότι μαύρισαν με καπνιά) τους θώκους των εφόρων, που βρίσκονταν στον χώρο της εκκλησίας του δήμου.

Οι Σπαρτιάτες μαθημένοι στην πειθαρχία και την αυστηρή τήρηση των νόμων, δυσφορούσαν, τόσο με τους Κλαζομένιους για την απαράδεκτη συμπεριφορά τους, όσο και με τους εφόρους για την ανοχή τους σ΄αυτή τη διαγωγή./

Οι Έφοροι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση, γιατί δεν ήθελαν να χαλάσουν τις σχέσεις της Σπάρτης με μια σημαντική συμμαχική πόλη, ενώ εξ άλλου ανεγνώριζαν την δικαιολογημένη αγανάκτηση των Σπαρτιατών, τους οποίους δεν ήθελαν να συνηθίσουν στην ανοχή της απειθερχίας και της αυθαιρεσίας απέναντι του νόμου. Αντέδρασαν λοιπόν με τον εξής τρόπο: έβαλαν τον κήρυκα να περιφέρεται στην πόλη κεφωνίζοντας “έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν”, δηλαδή επιτρέπεται στους Κλαζομένιους να κάνουν απρέπειες. Με τον τρόπο αυτόν πετύχαιναν δύο στόχους:

- “νομιμοποιούσαν” τη συμπεριφορά των Κλαζομενίων, που είχαν πια την ειδική “κατ΄εξαίρεσιν” άδεια να συμπεριφέρονται διαφορετικά από τους άλλους και να ασχημονούν

- “χτυπούσαν καμπανάκι” για τους Κλαζομένιους, που όσο “βλάχοι” κι αν ήταν, καταλάβαιναν ότι δεν φέρονται σωστά και ότι η διαγωγή τους ενοχλεί.

Η φράση παρέμεινε έκτοτε παροιμιώδης και χρησιμοποιείται συχνά ως τις μέρες μας. Αν κάποιος συκοφαντείται ή κατηγορείται αδίκως ή ίσως κι αν θέλει απλώς να δείξει ότι αυτό συμβαίνει, απαντά στις κατηγορίες λέγοντας “έξεστι (τοις) Κλαζομενίοις ασχημονείν” που δείχνει την έκφραση μιας περιφρόνησης και σημαίνει περίπου “από τέτοιας ποιότητας ανθρώπους, σαν τους κατηγόρους μου, είναι αναμενόμενο, μόνο τέτοια συμπεριφορά μπορείς να περιμενεις” ή ίσως “δεν αξίζει να ασχοληθώ και να απαντήσω σε γνωστούς συκοφάντες” ή ενδεχομένως “είναι γνωστό ότι αυτός που με κατηγορεί είναι σεσημασμένος για απρέπεια και χυδαιότητα” ή κάτι παρόμοιο. Οι “Κλαζομένιοι” στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι οι χυδαίοι, οι άεμνοι, οι έτοιμοι να “λερώσουν θώκους” ασχημονούντες.

Οι Λατίνοι χρησιμοποιούσαν μια διαφορετική φράση, όχι ακριβώς με την ίδια έννοια, αλλά με την ίδια πρόθεση, για να απαντήσουν σε ορισμένες αστήρικτες κατηγορίες: “Υπάρχουν κατηγορίες που είναι για σένα ο καλύτερος έπαινος”.

Τις πιο πολλές φορές η παραπάνω φράση ισχύει, είναι πιο σωστή, πιο κοντά στην αρχαία φράση του τίτλου μας και μπορεί να λεχθεί, λιγάκι τροποποιημένη: “Υπάρχουν άνθρωποι, που η κατηγορία τους είναι για σένα ο καλύτερος έπαινος”.

Τετάρτη 14 Απριλίου 2010

ΘΟΥΡΙΟΣ

Ως πότε παλικάρια να ζούμε στα στενά,
Mονάχοι σα λιοντάρια, στις ράχες στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,
Nα φεύγουμ' απ' τον Kόσμον, για την πικρή σκλαβιά.
Nα χάνουμε αδέλφια, Πατρίδα, και Γονείς,
Tους φίλους, τα παιδιά μας, κι' όλους τους συγγενείς.
Κάλλιο ‘ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
Παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά, και φυλακή.
Τι σ' ωφελεί αν ζήσης, και είσαι στη σκλαβιά,
Στοχάσου πως σε ψένουν καθ' ώραν στη φωτιά.
Βεζύρης, Δραγουμάνος, Aφέντης κι' αν σταθείς,
O Tύραννος αδίκως, σε κάμει να χαθείς.
Δουλεύεις όλ' ημέρα, σε ό,τι κι' αν σου πει,
Kι αυτός πασχίζει πάλι, το αίμα σου να πιει.
Σ' Aνατολή και Δύση, και Nότο και Bορά,
Για την Πατρίδα όλοι, να ‘χουμε μια καρδιά.
Στην πίστη του καθ' ένας, ελεύθερος να ζει,
Στη δόξα του πολέμου, να τρέξουμε μαζί.
Βούλγαροι, κι' Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,
Aράπηδες, και άσπροι, με μια κοινή ορμή.
Για την ελευθερία, να ζώσουμε σπαθί,
Πως είμασθ' αντρειωμένοι, παντού να ακουστεί.
Όσ' απ' την τυραννία, πήγαν στη ξενιτιά,
Στον τόπον του καθ' ένας, ας έλθει τώρα πια.
Kαι όσοι του πολέμου, την τέχνη αγρικούν,
Eδώ ας τρέξουν όλοι, τυράννους να νικούν.
ΧΟΡΟΣ Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή
του σκλάβου που του μέλλει να χαθεί

Σάββατο 17 Μαΐου 2008

Ριζίτικο

Μιάς κόρης πέμπουν προξενιό
απόψε στου κυρού τζη
και βρίσκομαι στη ξενητειά
αλαργο-ξωρισμένος
κι'αν ειναι να μ'απαρνηθεί
η κόρη των ματιών μου
τέρμα θα δώσω στη ζωή

Τρίτη 22 Απριλίου 2008

Κυριακή 20 Απριλίου 2008

Πέμπτη 17 Απριλίου 2008

Συρτός και μαλεβυζιώτης απο Σκορδαλό